تاریخ مد همواره بازتابی از جایگاه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان شاغل بوده است. از لباس‌های پرزرق‌وبرق درباری تا لباس‌های عملی زنان شاغل، تغییرات مد به‌وضوح نشان‌دهنده‌ی مسیر استقلال زنان است. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، تأثیر زنان شاغل بر طراحی و کارکرد لباس‌های زنانه بود. از اضافه شدن جیب‌ها تا ورود شلوار به دنیای زنان، این گروه با کار کردن، سبک لباس پوشیدن خود را نیز متحول کردند. اما این مسیر چگونه طی شد؟
جیب‌هایی که نبودند
امروزه وقتی زنی شاغل در لباسی جیب پیدا می‌کند، با هیجان می‌گوید: «و تازه جیب هم داره!» اما جیب چیزی نبود که همیشه در لباس‌های زنان وجود داشته باشد. در قرون وسطی، این زنان برای حمل وسایل خود از کیسه‌های کوچکی استفاده می‌کردند که زیر دامن بسته می‌شد و از طریق یک شکاف به آن دسترسی داشتند. این کیسه‌ها اغلب با طرح‌های زیبا و گلدوزی‌های خاص تزئین می‌شدند و جنبه‌ای کاملاً شخصی داشتند.
با گذر زمان و ورود به قرن هفدهم، لباس‌های زنان شاغل پیچیده‌تر، تنگ‌تر و کمتر کاربردی شد. این باعث شد زنان دیگر نتوانند از کیسه‌های مخفی استفاده کنند. در نتیجه، یک وسیله‌ی جدید به نام «رتیکول» یا کیف دستی اولیه ظهور کرد. این کیف‌های کوچک که اغلب زنجیر یا بندهای ظریفی داشتند، جایگزین کیسه‌های سنتی شدند، اما هیچ‌گاه راحتی و کارایی جیب را نداشتند.
مد تحت سلطه‌ی مردان
در آن دوران، مد توسط مردان طراحی و مدیریت می‌شد. آن‌ها معتقد بودند که زنان نیازی به لباس‌های کاربردی ندارند، زیرا بیشتر وقت خود را در خانه می‌گذراندند و فعالیت اقتصادی قابل‌توجهی نداشتند. از سوی دیگر، مردان به لباس‌هایی نیاز داشتند که بتوانند اسناد، کیف پول، ساعت جیبی و سایر وسایل ضروری خود را در آن حمل کنند. به همین دلیل، لباس‌های مردانه پر از جیب بود، درحالی‌که لباس‌های زنان، حتی ساده‌ترین امکانات را هم نداشتند.
انقلاب جیب و لباس در دوران جنگ
با آغاز قرن بیستم و جنبش‌های زنان شاغل برای دستیابی به حقوق برابر، تغییرات در پوشش نیز آغاز شد. زنان حق رأی‌خواه، به نشانه‌ی استقلال، در لباس‌های خود جیب می‌دوختند. برخی حتی کت‌وشلوارهایی طراحی کردند که دارای شش جیب بودند. اما همچنان این تغییرات مورد پذیرش گسترده‌ی صنعت مد قرار نگرفت، زیرا همچنان مردان کنترل این صنعت را در دست داشتند.
با وقوع جنگ جهانی اول، مردان مجبور شدند جبهه‌های جنگ را پر کنند و این زنان بودند که جای آن‌ها را در کارخانه‌ها، ادارات و سایر مشاغل گرفتند. این تغییر عظیم نه‌تنها نقش اجتماعی زنان شاغل را دگرگون کرد، بلکه پوشش آن‌ها را نیز تغییر داد. زنان شاغل دیگر نمی‌توانستند لباس‌های تنگ و غیرکاربردی بپوشند، بلکه به لباس‌هایی نیاز داشتند که آزادی حرکت، جیب و راحتی را برایشان فراهم کند.
شلوار: نماد قدرت زنان شاغل
در میان این تحولات، شلوار به یکی از مهم‌ترین نمادهای تغییر جایگاه زنان شاغل در جامعه تبدیل شد. تا پیش از این، شلوار پوشیدن برای زنان امری نامتعارف بود، اما زنان کارگر مجبور بودند به‌خاطر راحتی و ایمنی بیشتر، شلوار بپوشند. این تحول تا حدی پیش رفت که در دهه‌ی ۱۹۲۰، کوکو شانل به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین طراحان مد، شلوار را به استایل روزمره‌ی زنان شاغل وارد کرد. این حرکت نه‌تنها نشان از تغییر نگرش به لباس‌های زنان داشت، بلکه قدرت و استقلال زنان را نیز برجسته می‌کرد.
برای مطالعه‌ی بیشتر بخوانید: کت و شلوار شیک زنانه، تاریخچه‌ی ظهور و تکامل کت و شلوار مدیریتی زنانه
بازگشت به گذشته: حذف جیب‌ها از لباس‌های زنان
پس از جنگ‌های جهانی و بازگشت مردان به مشاغل خود، مد دوباره به سمت زنانه‌تر شدن رفت. لباس‌های تنگ و بدون جیب دوباره رایج شد، و زنان، علی‌رغم داشتن حق رأی و ورود به بازار کار، هنوز برای داشتن جیب در لباس‌هایشان می‌جنگیدند. این روند تا امروز هم ادامه دارد؛ به همین دلیل است که هنوز هم دیدن جیب در لباس زنان شاغل یک شگفتی محسوب می‌شود.
نتیجه‌گیری: مد، بازتابی از جایگاه زنان شاغل
تحولات مد زنان شاغل چیزی فراتر از تغییر سبک پوشش است. این تغییرات، بازتابی از مبارزات و دستاوردهای زنان در طول تاریخ است. از مبارزه برای داشتن جیب در لباس‌ها تا شکستن تابوی پوشیدن شلوار، زنان نقشی کلیدی در تغییر مد و صنعت پوشاک ایفا کردند. شاید امروزه دیگر پوشیدن شلوار یا داشتن جیب در لباس‌ها مسئله‌ای بدیهی به نظر برسد، اما این تغییرات نتیجه‌ی دهه‌ها تلاش زنان شاغلی است که برای داشتن لباس‌هایی که نه‌تنها زیبا، بلکه کاربردی هم باشند، جنگیدند.